سهمیه بندی بنزین و تورم ارتباط مستقیم با یکدیگر دارند. به این معنا که اگر سهمیه بندی بنزین افزایش پیدا کند به همان نسبت قیمت کالاها و خدمات نیز بالا می رود. سهمیه بندی بنزین از این حیث برای مردم خیلی اهمیت دارد. سهمیه بندی بنزین هر سال در لایحه بودجه تعیین تکلیف می شود. قیمت بنزین اگر افزایش پیدا کند سر جمع آثار تورم واقعی و انتظاری آن نیز شاید فرارتر از نرخ افزایش قیمت بنزین باشد.
قیمت بنزین در ایران از موضوعات جنجال‌ساز بعد از دهه هشتاد به‌شمار می‌رود. روند افزایش قیمت بنزین در ایران با روند افزایش قیمت سایر کالا و خدمات ارتباط تنگاتنگی دارد و از این لحاظ قابلیت اثرگذاری زیادی از اقتصاد ایران و به صورت مشخص دارد. این محصول که کمی بعد از آغاز به کار دولت یازدهم به صورت آزاد و با نرخ مصوب هر لیتر هزارتومان به فروش رسید، در اردیبهشت سال ۹۸ و پس از مدت ها بحث و گمانه دوباره در ریل سهمیه بندی و تغییر نرخ قرار گرفت. قیمت بنزین بالاخره بامداد 24 آبان افزایش یافت که جزئیات آن در انتهای این متن آمده است.
سهمیه‌بندی بنزین در دولت احمدی نژاد
هر لیتر بنزین در سال ۱۳۵۵ با نرخ ۶ ریال به فروش می‌رسید، در سال ۱۳۵۶ به ۸ ریال و در سال ۱۳۵۷ به یک تومان افزایش یافت. دو سال بعد، یعنی در سال ۱۳۵۹ دولت وقت قیمت بنزین را به سه تومان افزایش داد و این نرخ تا سال ۱۳۶۸ ثابت بود. پس از آن، در دولت سازندگی یک بار در سال ۱۳۶۹ قیمت بنزین به ۵ تومان در هر لیتر افزایش پیدا کرد و بار دیگر در سال ۱۳۷۴ قیمت بنزین به دو برابر افزایش یافت و با قیمت ۱۰ تومان در هر لیتر عرضه شد. از این پس، قیمت بنزین روند افزایش سالانه در پی گرفت و هر لیتر بنزین در سال ۱۳۷۵ به ۱۳ تومان و در سال ۱۳۷۶ به ۱۶ تومان رسید. در سال ۱۳۸۳ به نرخ ۸۰ تومان در هر لیتر رسید تا اینکه با قانون تثبیت قیمت‌ها، مجلس هفتم دولت را از افزایش قیمت مواد سوختی و کالا‌های عمومی منع کرد.
با اجرای سهمیه‌بندی سوخت در ایران در دولت احمدی‌نژاد از تیر ماه ۱۳۸۶هر لیتر بنزین سهمیه‌ای با نرخ ۱۰۰ تومان و بنزین آزاد ۴۰۰ تومان عرضه شد. مرحله بعدی افزایش قیمت بنزین در ۲۸ آذر ۱۳۸۹ با اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران کلید خورد و هر لیتر بنزین سهمیه‌ای به ۴۰۰ تومان و بنزین آزاد ۷۰۰ تومان افزایش یافت. افزایش بعدی قیمت بنزین در سال ۱۳۹۳ در دولت تدبیر و امید با اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران هر لیتر بنزین سهمیه‌ای را به ۷۰۰ تومان و بنزین آزاد ۱۰۰۰ تومان رساند؛ که با تک نرخی شدن بنزین در سال ۱۳۹۴ به قیمت ۱۰۰۰ تومان پرونده بنزین سهمیه‌ای بسته شد.
قیمت بنزین در حالت تک نرخی در دولت روحانی
مدیران وزارت نفت در دولت یازدهم و با این استدلال که دو نرخی بودن سوخت در ایران عامل وقوع فساد اقتصادی کلان است، اقدام به تک نرخی کردن سوخت کردند. در همین رابطه مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در گفتگو با اقتصادآنلاین گفت: من با دو نرخی کردن کاملاً مخالف هستم، این یعنی فساد. یادتان باشد در اقتصاد چند نرخی بودن یعنی فساد. فقط در یک شرایط جنگی است که باید بنزین را سهمیه‌بندی کنیم. حالا چگونه این فساد اتفاق می‌افتد؟ فرض کنید من به نام کشاورز از فرمانداری مجوز ده هزار لیتر بنزین سهمیه‌ای می‌گیرم، دو هزار لیتر آن را به بخش کشاورزی می‌برم و هشت هزار لیترش را به بازار آزاد؛ بنابراین فساد ایجاد می‌شود و من به شدت مخالفم. همچنین به عنوان یک راه حل کوتاه مدت برای جلوگیری از قاچاق بنزین در شرایط فعلی کشور پیشنهاد می‌کنم در مناطق مرزی مثل مریوان، مثل منطقه گمرک در مرز خسروی با عراق، مثل افغانستان و سایر جاها، خود شرکت ملی نفت یک پمپ بگذارد و بنزین را مثلاً ۵۰۰ تومان زیر قیمت آن کشور بفروشد. این باعث می‌شود دیگر برای افراد قاچاق سوخت مقرون به صرفه نباشد. در بلند مدت هم ما باید اقتصاد را درست کنیم و سعی کنیم قیمت‌های نسبی در اقتصاد برقرار شود تا بتوانیم در جهت حفظ منافع ملی کشور اصلاحات اقتصادی انجام دهیم.
قیمت بنزین در دولت دوازدهم
دولت یازدهم که در سال های آغازین مدیریت اجرایی کشور اقدام به لغو سهمیه بندی کردن بنزین کرد، در اردیبهشت سال ۱۳۹۸ دوباره از تصمیم خود برای دو نرخی کردن و سهمیه بندی بنزین خبر داد.
قیمت بنزین با سهمیه بندی مجدد بنزین
پس از گذشت حدود چهار سال از آخرین سهمیه بنزین در کارت‌های سوخت، دولت دوباره به فکر کارت‌های سوخت و سهمیه بندی افتاده و حتی در چند وقت اخیر با فراخوان ثبت‌نام کارت سوخت، نشان داده که برای سهمیه بندی بنزین آماده است.
در این میان اخبار غیر رسمی از شروع سهمیه بندی از بامداد جمعه حکایت دارند. هرچند روز گذشته، سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران ضمن تکذیب برخی شایعات درباره افزایش قیمت بنزین از ساعت ۲۴ پنج‌شنبه گفت: تاکنون چنین چیزی به ما ابلاغ نشده است و تاکید داشت روند ثبت نام کارت سوخت از مالکان خودرو‌ها و موتور سیکلت‌های فاقد کارت سوخت همچنان ادامه دارد.
با وجود رد خبر یاد شده از سوی اسماعیلی، خبرگزاری فارس گزارش داد طرح سهمیه‌بندی بنزین احتمالاً از ساعت ۲۴ روز پنج‌شنبه آغاز می‌شود و قیمت بنزین سهمیه‌ای احتمالاً ۱۰۰۰ تومان در هر لیتر خواهد ماند. برخی منابع خبری نیز از بنزین آزاد معمولی با نرخ ۲۵۰۰ تومان و سوپر آزاد ۳۰۰۰ تومانی خبر می‌دهند.
مخالفان سهمیه بندی بنزین، نسبت به سیگنال منفی این اقدام در بازار داخلی آن هم در شرایط کنونی اقتصاد ایران و جهش تورم در سبد کالا‌های مصرفی خانوار هشدار می‌دهند. برخی نیز معتقدند اگر دولت با هدف از بین بردن جذابیت قاچاق به دنبال افزایش نرخ سوخت است، باید به نرخ فوب خلیج فارس، قیمت گذاری سوخت را انجام دهد، اقدامی که به نظر می‌رسد، فعلاً در دستور کار نیست و نرخ آزاد همچنان برای قاچاقچیان جذاب خواهد بود و برای مردم اثرات منفی در معیشت و هزینه‌هایشان خواهد داشت.
تصمیم جدید درباره قیمت بنزین
ایرنا| قیمت گذاری بنزین همواره از موضوعات مهم برای افکار عمومی به شمار می‌رود؛ از همین رو هر شایعه‌ای در این مورد که در فضای مجازی مطرح می‌شود بسرعت منتشر شده و فضای جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در آخرین نمونه، روز دوشنبه شایعاتی مبنی بر برگزاری جلساتی با حضور مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و شرکت بهینه سازی مصرف سوخت برای افزایش قیمت بنزین در فضای مجازی دست به دست شد.
در پی انتشار این شایعات با موضوع برگزاری نشست فی مابین دو شرکت یادشده درخصوص پیشنهاد افزایش قیمت بنزین در فضای مجازی، خبرنگار ایرنا از روابط عمومی این شرکت کسب اطلاع کرد.
بر اساس اعلام روابط عمومی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، به تازگی هیچ نشستی بین این شرکت و شرکت بهینه سازی مصرف سوخت برگزار نشده و خبر مربوطه قویاً تکذیب می‌شود.
نکته مهمتر آن است که اساساً مباحث مربوط به قیمت‌گذاری فرآورده‌های نفتی اصلی نظیر بنزین و گازوئیل، در حیطه وظایف و اختیارات هیأت وزیران و مجلس شورای اسلامی بوده و این شرکت به عنوان یک دستگاه اجرایی، صرفاً مجری قوانین مصوب ابلاغی است.
بنابر این ارائه هرگونه پیشنهاد در ارتباط با تغییر قیمت فرآورده‌های نفتی، خارج از چارچوب مسؤولیت و اختیارات این شرکت است.
دیدگاه شما